احساس بوی بد دهان یک مشکل شایع اجتماعی است که شیوع آن در اکثر کشورها به درستی ثبت نشده است. مطالعات متعدد در کشورهای توسعه یافته بروز آن را تا ۵۰ درصد گزارش نموده اند. سالانه حدود یک میلیارد دلار صرف دهانشویه های خوشبوکننده دهان ، آدامس های نعنایی و … می شود. بوی بد دهان نباید با بوی آزاردهنده زودگذر که ناشی از خوردن غذا مثل سیر یا سیگار کشیدن است اشتباه شو د زیرا این بوها نشان دهنده مشکل سلامتی نمی باشند.هم چنین بوی بد دهان که پس از بیدار شدن از خواب تجربه می شود ناشی از کاهش جریان بزاق و افزایش تخمیر در طول شب بوده و خودبه خود پس از صرف صبحانه یا انجام بهداشت دهان و دندان بر طرف می شود. بوی بد دهان بیشتر ناشی از ترکیبات سولفاته فرار مانند سولفید هیدروژن می باشد.

علل بوی بد دهان

علل بوی بد دهان را می توان به دو دسته داخل دهانی(پوسیدگی دندانها، عفونت پریودنتال (لثه)،خشکی دهان،تجمع بقایای غذایی بر سطح ناهموار زبان ، جرم دندانی و..) و خارج دهانی(سینوزیت،ترشحات پشت حلق،التهاب لوزه ، مشکلات دستگاه تنفسی، مشکلات دستگاه گوارشی،سیروز کبد، مشکلات کلیوی و…)تقسیم کرد. علی رغم تصور اکثر افراد ،سطح ناهموار زبان شایع ترین دلیل بوی بد دهان بوده و مشکلات گوارشی در معده کمتر از یک درصد موارد بو بد دهان را به خود اختصاص می دهند.

تشخیص

به منظور تشخیص بوی بد دهان از راههای مختلفی مانند خودآزمایی بیمار، هالیتومتر، بررسی میکروسکوپی، کروماتوگرافی بزاق، استفاده از بینی الکترونیک هوشمند و… می توان بهره برد.در تست خودآزمایی فرد با انجام اعمال زیر بوی بد دهان خود را ارزیابی می کند:
۱٫ خراشیدن سطح پشتی زبان با قاشق و سپس استشمام آن
۲٫ وارد کردن خلال دندان به ناحیه بین دندانها و استشمام آن
۳٫ تف کردن بزاق به درون فنجان و استشمام آن
۴٫ لیسیدن مچ دست و استشمام آن
در تمام این موارد بهتر است که اندکی صبر کنیم تا بوهای نامطبوع پس از خشک شدن استشمام شوند.

درمان

درمان بوی بد دهان در صورتی که منشا خارج دهانی داشته باشد توسط ارجاع به پزشک پیگیری می شود.به طور مثال بوی بد دهان ناشی از التهاب لوزه ها با تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشک معالج به خوبی قابل درمان است. در صورت وجود منشا داخل دهانی اولین قدم تمیز کردن محیط دهان به واسطه مسواک زدن دندانها، زبان و نخ دندان کشیدن می باشد.همه این روش ها به طور مکانیکی پلاک را برداشته و باعث کاهش بوی بد دهان از یک تا سه ساعت می شوند. اقدامات لازم جهت رفع پوسیدگی دندانها و جرم گیری باید توسط دندانپزشک صورت بگیرد تا روش های شیمیایی کاهش دهنده بوی بد دهان هم موثر واقع شوند که از جمله آنها می توان استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین ( با تجویز پزشک) ، هالیتا و لیسترین را نام برد.جویدن آدامس و قرص های خوش بو کننده به طور موقتی بوی بد دهان را کنترل می نماید. زیرا با تحریک ترشح بزاق قابلیت تمیز کردن دهان را به همراه دارند. آدامس های حاوی عصاره چای به واسطه حضور Catechins بوزدا محسوب می شوند. خمیر دندانهای حاوی جوش شیرین به واسطه اثر ضد باکتریایی ،قابلیت بیشتری در کاهش بوی دهان نسبت به خمیر دندانهای حاوی فلوراید دارند.
مصرف جعفری تازه ،انجیر،سیب،پونه در کاهش بوی بد دهان موثر میباشد.
در پایان یاداور می شویم که تشخیص و درمان بوی بد دهان به عهده دندانپزشکان بوده و درمان مشکلات مرتبط با بوی بد دهان مستلزم دارا بودن مهارت تشخیصی خوب و دانش شیمی می باشد که به بهترین نحو توسط دندانپزشک به اجرا در می آید.